Pop-icoon Gloria Estefan

‘Mijn moeder heeft met laten zien dat een vrouw alles kan bereiken wat ze wil’

De musical ‘On Your Feet!’ vertelt het bewogen levensverhaal van Gloria Estefan. Margriets Bas Maliepaard had een openhartig gesprek met haar.

Ze wordt de ‘Queen of Latin Pop’ genoemd, maar Gloria Estefan heeft allesbehalve de sterallures die je van een wereldberoemde artiest verwacht. Haar vaste visagist werkt voor dit gesprek in het Utrechtse Beatrix Theater snel haar make-up bij en een assistent luistert vanachter haar laptop met een half oor mee. Maar dat is het enige waaraan je merkt dat je met een internationale ster te maken hebt. Gloria is opvallend ontspannen en hartelijk en neemt alle tijd voor Margriet.

Samen met haar man Emilio is ze in Nederland voor de première van ‘On Your Feet!’, de musical over haar bewogen leven. Dat ons land het eerste buiten Amerika is waar de musical uitkomt, vindt ze meer dan logisch. Haar eerste Engelstalige single met de Miami Sound Machine, ‘Dr. Beat’, werd hier in 1984 een grote hit. In Nederland waren ze al sterren, terwijl ze in Miami nog op bruiloften en bar mitswa’s speelden. Haar volgende wereldhit, ‘Conga’, werd bovendien in Utrecht geboren. Tijdens een optreden in Club Cartouch speelden ze Cubaanse muziek met opzwepende ritmes op conga’s (trommels). Het publiek reageerde zo uitzinnig dat Gloria en haar drummer op de stoep voor de club begonnen te schrijven aan het nummer dat nu iedereen kent.

Dans- en muziekspektakel ‘On Your Feet!’ volgt Gloria in haar ontwikkeling van verlegen dochter uit een Cubaans migrantengezin naar de eerste latin zangeres die wereldfaam verwierf. Onderweg moet ze heel wat overwinnen: haar langdurig zieke vader sterft, haar moeder verbreekt twee jaar lang het contact met haar, platenbazen dwarsbomen een carrière in de Engelstalige muziek en ze verbrijzelt in 1990 bij een busongeluk haar rug.

Je hebt de musical talloze keren gezien. Hoe is het om steeds weer met die emotionele gebeurtenissen te worden geconfronteerd?

“De scènes met mijn vader vind ik moeilijk en de solo van mijn moeder maakt me vaak aan het huilen, omdat zij afgelopen zomer is overleden. Het moment waarop ik na het busongeluk voor het eerst opsta uit de rolstoel, raakt me ook elke keer. Dat herinnert me aan die vreselijke tijd dat Emilio me met alles moest helpen: rechtop gaan zitten, draaien, in bad gaan. Het ongeluk zelf is het makkelijkst om te zien, omdat het op toneel lang niet zo verschrikkelijk is als in het echt. Onze tourbus werd geramd door een truck. De voorkant was eraf, het sneeuwde naar binnen en overal zag ik bloed. Ik wilde naar onze zoon Nayib, maar kon me niet bewegen. Gelukkig bleek hij niets te hebben, maar ik was er slecht aan toe.”

Waar haalde je de kracht vandaan om er weer bovenop te komen?

“Mijn arts zei dat ik misschien weer een klein beetje kon leren lopen, maar dat ik dansen kon vergeten en vermoedelijk nooit meer zwanger zou worden. Maar hij zei ook: ‘Ik heb veel dingen gezien die de geneeskunde niet kan verklaren, dus haal eruit wat erin zit.’ Omdat mijn vader in een rolstoel zat, wist ik wat het voor Emilio en Nayib zou betekenen als ik daar nooit uit zou komen. Ik besloot te vechten voor herstel en heb me volledig gefocust op de revalidatie. Ondertussen kreeg ik duizenden brieven van fans, die me de titel van onze laatste single bijna toeschreeuwden: ‘Get on your feet!’ Misschien, dacht ik, is dit de reden dat ik beroemd ben geworden en is het mijn opdracht om mensen te laten zien dat er een grote kracht in ons schuilt, waarmee we moeilijkheden kunnen overwinnen. Bijna een jaar na het ongeluk stond ik weer op het podium en uiteindelijk hebben we zelfs nog een dochter gekregen, onze wonderbaby Emily.”

Door het ongeluk werd het contact tussen jou en je moeder na twee jaar radiostilte hersteld. Voordat de musical uitkwam, wist bijna niemand van die breuk.

“Daar had niemand wat mee te maken, vond ik. Maar de schrijver van de musical miste een conflict in ons levensverhaal. Toen zei ik: ‘Laat me je voorstellen aan mijn moeder’ (lacht). Zij had aan het begin van mijn relatie met Emilio grote moeite met hem. Ze dacht dat het hem niet om mij te doen was, maar om mijn talent – ik zong al een jaar in zijn band voor we een relatie kregen. En ze was bang dat ze mij, haar rots in de branding, zou kwijtraken. Ik regelde alles thuis. Ze realiseerde zich niet dat ze er met Emilio juist een hardwerkende zoon bij zou krijgen. De breuk ontstond nadat mijn vader overleed en het de verkeerde kant opging met mijn zus, Rebecca. Omdat mijn moeder werkte, was ik haar voornaamste verzorger. Ik besloot haar mee te nemen op tour. Dat was de eerste keer dat ik tegen mijn moeder inging en dat nam zij me niet in dank af. Ze vond dat ik haar in de steek liet. De tour duurde twee jaar en al die tijd negeerde mijn moeder mijn telefoontjes. Ik voelde me daar ongelukkig onder, maar wist ook hoe mijn moeder in elkaar zat. Ze was op haar werk toen op tv voorbijkwam: ‘Gloria Estefan dood door busongeluk’. Ze stortte letterlijk in elkaar. Collega’s konden haar gelukkig vertellen dat ik níét dood was. Ze vloog meteen naar het ziekenhuis en sindsdien hebben we elkaar niet meer losgelaten. Tijdens mijn herstelproces zag ze ook dat Emilio echt van mij hield – twaalf jaar nadat we een relatie kregen – en zijn ze langzamerhand de beste vrienden geworden. Tijdens de ontwikkeling van de show heb ik mijn moeder gezegd dat ik het eerlijke verhaal wilde vertellen, omdat de musical elke avond mensen kan inspireren om familieproblemen op te lossen. Daar was ze het mee eens.”

Heeft ze de musical gezien?

“Nee, ze was bang dat het te emotioneel voor haar zou zijn. Maar ik weet zeker dat het niet goed genoeg was geweest voor haar.” (lacht) “Zij was de diva van onze familie. Ze had vast gezegd: ‘Die kleren heb ik nooit gedragen, ze danst niet goed genoeg…’”

Zou ze boos zijn geworden over hoe pittig ze wordt neergezet?

“Nee, want ze zou dondersgoed hebben geweten dat we maar tien procent van haar gedrag in de musical hebben gestopt!” (schatert) “Het was een portret, die moeder van mij. Zij was de commandant bij ons thuis, wij moesten luisteren. Ze zei dingen als: ‘Kinderen praten als kippen plassen’. Met andere woorden: kinderen moeten hun mond houden, want kippen plassen nooit. Ik droeg de kleren die zij voor me uitzocht en zij deed mijn haar. Rebecca vocht terug, ik liet altijd alles over me heen komen. Mijn moeder was ook erg grappig, hoor, en hulpvaardig en ze heeft me laten zien dat een vrouw alles kan bereiken wat ze wil. Ze vluchtte uit Cuba met mij als tweejarige, kwam in een nieuw land, ging terug naar school om haar lesbevoegdheid te halen en zorgde ervoor dat Rebecca en ik goed onderwijs kregen.”

De musical heeft als ondertitel: ‘Haar stem, zijn droom, hun verhaal.’ Wat was Emilio’s droom?

“Een ongelooflijk succesvolle man worden. Rijkdom was niet het doel, maar vooral succes, omdat hij een immigrant was. Hij wilde die American dream najagen. Hij begon voor fooien accordeon te spelen in restaurants en langzaam groeide zijn band. Op een gegeven moment vroeg hij mij erbij te komen, omdat hij van mijn stem hield en ik latin kon zingen, maar ook Engelse popmuziek en ballads. Ik stemde toe, voor de lol, want ik studeerde psychologie en wilde diplomaat worden. In het begin verkrampte ik tijdens optredens, omdat ik te verlegen was, maar Emilio leerde me dat te overwinnen. Hij was mijn beste cheerleader en ik die van hem! Nog steeds zit ik het liefst in de studio liedjes te schrijven, maar ik kan nu ook genieten van het contact met het publiek.”

Wat heeft jouw vader meegekregen van je eerste stappen in de muziek?

“Niets. Hij heeft me alleen horen zingen op de cassettebandjes die ik naar Vietnam stuurde, waar hij in het Amerikaanse leger diende, en later aan zijn ziekbed. Als gewone vader heb ik hem maar twee jaar meegemaakt. Van onze tijd op Cuba, waar hij politieman was, weet ik niets meer. Nadat we zijn gevlucht voor Fidel Castro, deed hij mee aan de invasie in de Varkensbaai. Die mislukte en hij ging Engels studeren om officier in het Amerikaanse leger te kunnen worden. Tussen mijn zesde en achtste woonden we samen in Texas – de gelukkigste jaren met hem. We leken erg op elkaar. Ik heb zijn ingehouden, relaxte karakter. Hij kon heel sarcastisch uit de hoek komen, vooral als mijn moeder zich weer eens dramatisch gedroeg: erg grappig. Na die twee jaar vertrok hij naar de Vietnamoorlog, waar hij werd vergiftigd met Agent Orange, een ontbladeringsmiddel dat vreselijke aandoeningen veroorzaakte. Na zijn thuiskomst werd hij snel ziek, op zijn 34ste. Hij kreeg MS, maar het ziektebeeld was complexer door de effecten van dat gif. Het waren zware jaren: hij kon niets meer, ook niet communiceren. Ik verzorgde hem grotendeels. Toen Emilio en ik in 1978 trouwden, lag hij in het ziekenhuis. Ik ben hem in mijn bruidsjurk gaan bezoeken. Het was voor het eerst sinds hij ziek was geworden dat hij iets zei: ‘Glorita’. Zó’n indruk moet het gemaakt hebben dat ik in mijn bruidsjurk voor hem stond. Hij is door een hel gegaan, die man, en wij voor een deel met hem.”

Je moeder overleed een halfjaar geleden, op 88-jarige leeftijd. Hoe ben je met dat verlies omgegaan?

“Het is nog steeds moeilijk, maar wat helpt is dat ik alles heb gedaan om haar tijdens haar leven gelukkig te maken. Ik probeerde een paar keer per week naar haar toe te gaan en belde elke dag. De laatste jaren heb ik vanwege haar hoge leeftijd bewust geen tour gedaan, omdat ik veel bij haar wilde zijn. Ze was altijd blij als ik er was. In mei belandde ze in het ziekenhuis, daar overleed ze na 33 dagen. Rebecca en ik zijn 24 uur per dag bij haar geweest. Ik denk dat ze heeft gewacht met sterven om ons eraan te laten wennen dat we zonder haar verder moesten. Ze heeft veel tekens voor ons achtergelaten. Mijn moeder was altijd erg met getallen bezig. Dat ze om 8.19 uur doodging vond ik daarom heel opvallend: mijn oma overleed op 19 augustus (8-19 in de Amerikaanse schrijfwijze, red.). Ze gebruikte voor van alles de code 1733, omdat mijn vader op 17 april 1933 is geboren. Zij is overleden op de 33ste dag dat ze in het ziekenhuis lag, we hebben haar op de 17e begraven. Dat zijn geen toevalligheden. Ze stuurt me constant berichten. Een week nadat ze overleed, liep ik over de brug van Miami Beach naar ons huis op Star Island. Ik vertelde mijn assistente dat ik het gevoel had dat mijn moeder nog bij me is. Precies op dat moment ging er een straatlantaarn uit. Ik zei: ‘Mijn God, denk je dat zij het is?’ en er ging nóg een lamp uit. Een week later liepen we er weer en merkte ik op dat de gemeente de lampen nog niet had gerepareerd. Precies op dat moment ging de eerste lamp weer aan. Ik ben onder de tweede kapotte lamp gaan staan en heb gezegd: ‘Mama, als jij dit echt bent, doe dit licht dan ook aan.’ Boem, aan! We begonnen te gillen!”

Vond je het troostend of griezelig?

“Troostend. Ik ben niet religieus, maar denk dat alles in het universum met elkaar verbonden is. De seconde nadat mijn moeder stierf – we waren er allemaal bij – leek haar lichaam al niet meer op haar. Haar ‘essentie’ was verdwenen. Die energie kan denk ik opnieuw de vorm van een menselijk lichaam aannemen. Over dat thema heb ik het liedje ‘I wish you’ geschreven. Dat begint met de regel: ‘The day I was born I knew a lot of things’, omdat ik denk dat kinderen al veel weten als ze op aarde komen.”

Emilio en jij zijn in 2018 veertig jaar getrouwd. Herken je de Emilio nog op wie je ooit verliefd werd?

“Ja, hij is die jongen in zichzelf nooit kwijtgeraakt. Ik ook het meisje in mezelf niet, trouwens, misschien is dat het geheim van onze relatie. Hij is mijn eerste en enige liefde, ik ben nooit nieuwsgierig geweest naar andere mannen. ‘Je weet niet beter,’ zegt Emilio, maar ik vind hem gewoon nog steeds de leukste. Hij is heel grappig, ook als hij het niet probeert te zijn. We verschillen erg van elkaar, maar zitten als het om belangrijke dingen gaat op één lijn. Hoe we het leuk houden? Door niet uit het oog te verliezen dat we elkaars geliefden zijn. ‘Gewoon je benen blijven scheren,’ zeg ik altijd – elke vrouw begrijpt wat ik daarmee bedoel.” (lacht)

Jullie zijn inmiddels grootouders van Sacha (5). Hoe is dat?

“We vinden het geweldig! Hij komt vaak logeren. Dan leg ik bewust mijn telefoon weg – ik wil zonder onderbreking contact met hem maken. We spelen verstoppertje in de tuin, kijken samen films, ik lees voor en we slapen samen in het grote bed. ’s Ochtends krijgt hij daar ook zijn ontbijt, mijn pannenkoeken vindt hij heerlijk! En ik zing natuurlijk met hem. Sacha is heel muzikaal. Dat kon ook bijna niet anders: zijn andere grootouders zijn beroemde operazangers.”

Kunnen we van jou binnenkort nieuwe muziek verwachten?

“Ik werk aan een Greatest Hits-album, met vier nieuwe nummers. De muziek is al opgenomen, maar ik moet alles nog inzingen. Dat probeer ik al sinds februari te doen, maar we waren ontzettend druk met de musical, mijn moeder overleed en onze dochter Emily bracht haar eerste album uit; ik wilde haar niet in de weg zitten. Ik hoop het album in 2018 uit te brengen. Ik streef niet meer naar een hit, dat laat ik aan jonge mensen over, en of er nog een tour komt, weet ik niet. Ik heb nu andere Gloria’s die het werk doen! Ik ben blij met waar ik nu ben, met wat ik heb bereikt en geniet van mijn leven zoals het is.”

Naam: Gloria Estefan (60)
Geboren: Havana, Cuba
Woont op: Star Island bij Miami Beach, Verenigde Staten
Thuis: getrouwd met Emilio Estefan (64), zoon Nayib (37), dochter Emily (23), kleinzoon Sacha (5)
Hits: o.a. Dr. Beat, Conga, Rhythm is gonna get you, Can’t stay away from you, Don’t wanna lose you, Anything for you. Beluister de playlist op margriet.nl/Gloria
Houdt van: lange wandelingen bij haar strandhuis, varen (heeft haar vaarbewijs), fietsen, skiën.

Delen